Özet
Efesliler 6:10-17, ‘güçlerle’ ruhsal savaşa girme ve kendini ahlaki yaşam için savunma olarak anlaşılır. Bu iki yorum mutlaka yanlış olmasa da, eksiktir. Spesifik olarak, 14-15 ve 17. ayetlerde Yeşaya’nın sözleri ve bu kısmın Efesliler’in tamamını nasıl özetlediği açıklanmaz. Bu faktörler dikkate alındığında, bu metnin kiliseyi ‘ruhsal savaşçılar’ topluluğu olarak tasvir ettiği sonucuna varılabilir.
Giriş
Efesliler 6:10-17’deki ‘Tanrı’nın sağladığı bütün silahları kuşanın’ çağrısının önemi tartışma konusu olmaya devam ediyor1. Bu bölüm genellikle ruhsal bir savaşa girmenin bildirisi olarak görünüyor. 2 Kötülüğün varlığını kabul etmeye isteksiz olanlar, bu bölümün birincil işlevini erdemli yaşama bir çağrı olarak görür 3. D. Reinhard yakın zamanda, bu bölümün imanlılara ‘güçlerin’ neden olduğu bölünmüşlükle mücadele etmek için mevcut kaynakları hatırlatmak amacıyla, Mesih ile birliğin bir açıklaması olarak anlaşılması gerektiğini belirtmiştir. 4
Genel olarak, pasajın iki temel yorumunun bu metnin farklı yönlerini vurguladığı iddia edilebilir. Ruhsal savaş yorumu, Kilise karşıtlarının doğasını vurgularken, Hristiyan erdem yorumu 14-17. ayetleri arasındaki zırh takımı ile ilişkilendirilen etik nitelikleri vurgular. Bu okumalardaki zorluk, ikisinin de bu metnin iki önemli özelliğini yeterince açıklamamasından kaynaklanır:
- Efesliler 6:10-17’nin tüm mektubun bir özeti olma olasılığı 5
- Efesliler 6:14-17’de Yeşaya’nın sözleri
Bu faktörler göz önünde bulundurulduğunda, metnin kiliseyi ‘ruhsal savaşçılar’ topluluğu olarak tasvir etmesini mümkün kılar. Bu varsayım özellikle Yeşaya 11:5; 52:7 bölümlerine yapılan göndermelerin metinler arası analizi yoluyla gösterilecektir. Aynı zamanda Efesliler 6:10-17’nin yeni yaratılış 6 temasının bir gelişimi olarak anlaşılması gerektiği tartışılacaktır. Kısacası, ‘Tanrı’nın sağladığı bütün silahları kuşanmanın’, Şeytan’ın hilelerine karşı bir savunmadan daha fazlası olduğu, Mesih’in ölümü ve dirilişiyle başlayan yeni yaratılışın genişlemesine yardımcı olduğu ele alınacaktır.
Efesliler 6:10-17’deki Yeşaya Tarihinin Arka Planı
Yeşaya 11:5’in Yorumu
Pavlus’un Efesliler 6:14’teki ifadeleri genellikle Yeşaya 11:5-7 bölümüne 7 ince bir gönderme olarak görülür.
Yşa.11:5 … καὶ ἔσται δικαιοσύνῃ ἐζωσμένος τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ καὶ ἀληθείᾳ εἰλημένος τὰς πλευράς
Ef.6:14 … στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης
Yeşaya 11:5, 10:20-34’te ana hatlarıyla belirtilen Mesih tasvirinin bir parçasını oluşturur (bkz.4:2; 9:6; 11:1-4). Yeşaya 11:1-9’daki kurtarıcının portresinin iki özelliği bu tartışmayla özellikle ilgilidir. Öncelikle 5. ayetin daha geniş bağlamı, Mesih’in YHWH’nin ve halkının düşmanlarına ilahi bir savaşçı olarak karşı çıkacağını belirtir. 4. ayetteki Mesih’in kötülere karşı eylemleri, O’nun gerçekten YHWH ve halkı adına savaşan ilahi bir savaşçı olarak anlaşılması gerektiğini öne sürüyor. Yeşaya 11:4’e göre, ‘dünyayı ağzının değneğiyle cezalandıracak, kötüleri soluğuyla öldürecek.’ Yeşaya 11:6-9, ilahi savaşçının zaferinin yeni yaratılışla sonuçlanacağını belirtir. 6-9. ayetlerde bulunan pastoral betimleme, Yeşaya’nın ‘yeni gök ve yeni yeryüzü’ ile ilgili büyük portresinde hatırlatılır. (bkz. 65:25) Sonuç olarak, Yeşaya 11:1-9, peygamberlik sözlerine katkıda bulunur. İlahi savaşçı tasvirleri yeni bir çıkış ve yeni yaratılış ile yakından ilişkilidir. (40:1-11; 43:16-21; 49:8-11; 51:9-11). 8
Yeşaya 52:7-12 Bölümlerinin Yorumu
Yeşaya 52:7-12, Siyon’un kurtuluşunun ilahi bir kutlaması olarak anlaşılabilir. 7. ayette Siyon’un düşmanlarının yenildiği ve zaferin sadece Tanrı’nın yardımıyla kazanılabileceği belirtilmektedir. 7. ayetteki zafer çığlığı (Tanrınız hüküm sürüyor) ve 10. ayette YHWH’nin ‘kutsal koluna’ yapılan atıf, O’nu zafer kazanan ilahi bir savaşçı olarak tasvir ediyor.9 YHWH’nin zaferinin sonuçları esas olarak 8-10. ayetlerde ele alınmaktadır.
Yaşaya, YHWH’nin zaferinin Yeruşalim’de kutlamayı beraberinde getirdiğini belirtir. 8-10. ayetlerdeki ifadeler, Yeşaya’nın daha geniş mesajının ışığında anlaşılmalı ve YHWH’nin zaferini Siyon/Yeruşalim’in dönüşü ile ilişkilendirmelidir.10 Yeşaya 65-66’daki ‘yeni gök ve yeni bir yeryüzü’ tasvirleriyle somut bağlantıların olmamasına rağmen, şu sonuca varılabilir: 8-10. ayetlerindeki Siyon/Yeruşalim tartışması, Tanrısal zafer ve Yeşaya’nın peygamberliğinde belirtilen yeni yaratılış arasında bağlantı kurar.11
Yeşaya 59:15b-20 Bölümlerinin Yorumu
Yeşaya 59:15b-20, 59:1-15a’da anlatılan kasvetli duruma ilişkin ilahi yanıtı içerir. 59:1-15’de, İsrail’in günahının derinliği detaylı bir şekilde anlatılır. 15. ayette Yeşaya, YHWH’nin halkının ruhsal sorunlarını değerlendirdiğini ve tepki verdiğini tasvir eder. 15b ayeti ile 16a ayeti arasında bir parallellik söz konusudur. (καὶ εἶδεν ifadesinin tekrarına yer verilmiştir) Bununla birlikte, 15b ayeti bir sorunun varlığından bahsederken, 16a ayeti bir çözümün yokluğuna değinir. 59:16b-17’nin geri kalanı bu kötü duruma bir çözüm sunar: YHWH, halkının baş düşmanına ilahi bir savaşçı olarak savaş başlatır. Özellikle 17. ayet, göğüslük, miğfer, giysi ve kaftan giyerek savaşa hazırlanan YHWH’nin resmini çizer. Bu bölümün ayrıntıları önemsiz olmamakla beraber, bölüm ile Yeşaya’nın yeni çıkış teması arasındaki bağlantılar bu çalışmayla ilgilidir. Öncelikle Yeşaya 59:8’de yeni çıkış tasvirleri kapsamlı bir şekilde yer alır. (ὁδὸν εἰρήνης, ταῖς ὁδοῖς, τρίβοι).12
İkincisi, bu metinde İsrail’in tanrısızlığına ilişkin tartışma, Babil sürgününün temel nedenini hatırlatır (bkz. Yşa. 40:2; 44:24-25). Üçüncüsü, 16. ayette YHWH’nin kurtuluş getiren ‘kolu’ ifadesi, bu bölümü Yeşaya’nın yeni çıkış temasıyla ilişkilendirir.13 Son olarak, YHWH’nin ilahi bir savaşçı olarak teofanik tasviri (bkz. Yşa.59:19-20) bu bölümü Yeşaya’nın yeni çıkışıyla ilişkilendirir (bkz. Yşa. 40:3-5, 9-11; 43:16-17; 51:9-11; 52:7-10). Yeşaya 59:15b-20 ile Yeşaya’nın yeni çıkış teması arasındaki bağlantılar, Yeşaya 60-62’nin önemine ışık tutuyor. Yeşaya’nın peygamberliğinde bu bölümler eski gönencine kavuşan Siyon/Yeruşalim’in geniş bir açıklaması olarak anlaşılabilir.14 Yeşaya 59:15b-20’deki yeni çıkış ve kutsal savaşçı tasvirlerinin varlığı, Yeşaya 60-62’nin gönencine kavuşmuş Siyon/Yeruşalim tasvirine devam ettiğini gösteriyor. Yeşaya 59:15b-20’deki ilahi mücadeleden Yeşaya 60-62’de anlatılan Siyon/Yeruşalim’e geçiş , Yeşaya 40-55’te mevcut olan Antik Yakın Doğu tapınak inşaası anlatı modelini yansıtır. (Yşa.40:1-11; 43:16-21; 51:9-11; 52:7-10).15 Yeşaya 52:7-12’de olduğu gibi, ilahi zafer bir kez daha yeni yaratılışla ilişkilidir.
Efesliler 6:10–17
Çığır açan monografisinde, R. Hays, ‘Echoes of Scripture in the Letters of Paul’ (Pavlus’un Mektuplarında Kutsal Yazıların Yankıları) eserinde Pavlus’un eserlerinde Eski Antlaşma’nın kullanımına değinilir. Hays’ın yaklaşımının önemli bir özelliği, Pavlus’un eserleri ve Eski Antlaşma arasındaki ilişkinin ‘metalepsis’ olarak bilinen edebi yöntem aracılığıyla faydalı bir şekilde anlaşılabileceğini önermesidir.16 Efesliler 6:10-17 ile Yeşaya’nın peygamberliği arasındaki ilişki, akademik alanda da tartışılan bir konudur. Uzmanlar, Pavlus’un Efesliler 6:14-15, 17’deki ifadelerini Yeşaya 11:4’e gönderme olarak kullandığı sonucuna varabilir. 17 Ancak bazı uzmanlar, Efesliler 6:10-17’yi metaleptik bir mecazi anlatım olarak anlaşılabileceğini sorguluyor. 18 Diğerleri için Yeşaya 59:17’nin daha geniş bağlamı, Efesliler 6:10-17’yi anlamakla ilişkilidir. 19 R. Cozart, Pavlus’un Efesliler mektubuna katkıda bulunacak şekilde, Yeşaya metinlerine geniş bağlamda bilinçli olarak yer verdiğine inanmaktadır. 20 Cozart’ın bu bölüm üzerindeki çalışması, Yeşaya’nın yeni çıkışıyla Efesliler 6:10-17’yi birbirine bağlayacak şekilde tartışmayı ilerletti. Ancak Cozart, Efesliler 6:10-17’nin yeni yaratılış temasını nasıl geliştirebileceğini düşünmede başarısızdır.
Yeşaya’nın yeni çıkışı Efesliler’deki yeni yaratılışla açıkça ilişkilendirildiğinden, bu dikkate değer bir başarısızlıktır. 21 Efesliler 6:10-17 ile bu mektupta yer alan yeni yaratılış teması arasındaki ilişki, bu bölümü bir metalepsis olarak görmemizi sağlar. Efesliler’deki yeni yaratılış temasıyla ilgili 1:10 ayeti, en iyi başlangıç noktası kabul edilebilir. Orada Pavlus, ‘sır’ hakkındaki yorumlarını genişletir. (Ef.1:9) 10. ayete göre, bu sır, Tanrı’nın zamanının dolmasıyla ilgilidir ve zaman dolunca her şey Mesih’te birleşecektir. (ἀνακεφαλαιώσασθαι) 22 Bazı uzmanlar 10. ayetteki ‘her şeyin birleşmesini’ mektubun yeni yaratılış temasıyla ilgili olduğunu ve ἀνακεφαλαιώσασθαι kelimesinin özet bir anlam taşıdığını ileri sürmüştür. 23
Efesliler mektubunun tamamına bakılınca, her şeyi Mesih’te birleştirme eylemi, Tanrı’nın parçalanmış evreni yeniden inşaa etmek planını kapsadığı anlaşılıyor. 24 Bu bölümde Müjde’ye açık atıfta bulunulmasa da, özetlenen bereketler dolaylı olarak Müjde ile ilgilidir.25 Pavlus daha sonra Efesliler 1:9-10’daki ‘sırrı’ Efesliler 3:1-13’te tartışacak ve 6. ayette Müjde ile açık bir şekilde ilişkilendirecektir. Yeni yaratılış temasıyla ilgili bir sonraki kısım Efesliler 1:23’tür. Pavlus burada ‘Mesih’in bedenini’, her yönden her şeyi (τὰ πάντα) dolduranın doluluğu olarak tanımlar. Bu ifade, bazı leksikon (sözcük bilgisi), gramer ve teolojik sorunlar sunar. Bununla birlikte, iki soru bu çalışmayla özellikle ilgilidir:
- πλήρωμα kelimesinin anlamı,
- πληρουμένου kelimesinin telaffuzu
İlk soruya ilişkin, çoğu uzman πλήρωμα ismini Eski Antlaşma’da πληρ kökünün kullanımıyla yakın ilişki içinde olduğunu düşünüyor ve Efesliler 1:23’teki bu ismin edilgen bir anlamda anlaşılması gerektiği sonucuna varıyor.26 23. ayette σῶμα ismiyle birlikte okunduğunda, πλήρωμα kelimesi Kilise’yi Mesih’in dünyadaki varlığı ve temsilcisi olarak tanımlar. 27 İkinci soru ele alındığında ise, uzmanlar genellikle πληρουμένου kelimesinin teleffuzu hakkında üç yorumda bulunabilir:
- pasif olarak (kilise, Mesih tarafından doldurulmaktadır),
- ortası (Mesih kiliseyi ve kainatı kendisi için doldurur),
- aktif bir duyuya sahip olarak (Mesih kiliseyi ve kainatı doldurur).28
Çoğu bilgin, Efesliler 1:23 bağlamında en anlamlı sonucun son açıklama olduğuna inanır. (bkz. Ef.3:19, Kol. 1:19; 2:9-10). 29 Efesliler 1:23, özellikle Mesih’in zaferi ve Tanrı’nın τὰ πάντα’yı Mesih’te birleştirme planı açısından, eklesiyolojiyi (kilise bilimi) ve kristolojiyi (Mesih bilimi) açıkça ilişkilendirir. Pavlus’un Efesliler 1’deki düşünce dizisi gözden kaçırılmamalıdır. 23. ayetteki τὰ πάντα ifadesi muhtemelen 10. ayete metin içi bir gönderme olarak düşünülmüştür. Pavlus’un 23. ayetteki ifadeleri, 20-22’deki ayetleri açıkça genişletiyor. 30 Müjde’nin ilanı, Kilise’nin Mesih’in ‘dolgunluğu’ olarak hizmet ettiği araçlardan birini temsil ediyorsa, bu kanı özellikle daha doğru görünüyor. 31 Efesliler içindeki bu tartışmayla ilişkin son kısım Efesliler 4:7-16’dır. Bu bölümde anlaşılması zor olan bazı konular bulunmaktadır. İki konu ile sınırlandırırsak;
- Efesliler 4:7-16 ve Efesliler 1:20-23 arasındaki ilişki,
- Efesliler 4:7-10 ve Efesliler 4:11-16 arasındaki düşünce akışı olduğunu söyleyebiliriz.
Bununal birlikte Efesliler 4:7-16 bölümünü Efesliler 1:20-23 ile ilişkilendiren bir dizi kelime ve terim bulunmaktadır.
Efesliler 4:10-16
10: πληρώσῃ τὰ πάντα
12: τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ
13: τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ
15: κεφαλή
16: τὸ σῶμα … τοῦ σώματος
Efesliler 1:20-23
23: τὰ πάντα …πληρουμένου
23: ἥτις ἐστὶν τὸ σῶμα αὐτοῦ
23: τὸ πλήρωμα
22: κεφαλὴν
23: ἥτις ἐστὶν τὸ σῶμα αὐτοῦ
Efesliler 4:10’daki anlatı ve düşüncenin, Efesliler 1:23’teki 32 ifadelerle paralellik göstermesi gibi metin içi bağlantıların varlığı, yorumcuların gözünden kaçmamıştır. Efesliler 4:7-10 ve Efesliler 4:11-16 arasındaki mantıksal ilişki açısından, 8. ve 11. ayetlerde ἔδωκεν fiilinin tekrarı, iki bölümün birbiriyle ilişkili olduğunu düşündürür. (bkz. Ef.4:7) Ayrıca, Efesliler 4:8’deki ilahi armağanların verilmesi (ἔδωκεν δόματα τοῖς ἀνθρώποις), Mesih’in göğe yükselişi ile ilişkilidir. 10. ayet amacına kısaca değinerek Mesih’in göğe yükselişi konusuna geri döner. (bkz. Ef.. 1:20-22) 10. ayete göre, Mesih bütün göklerin çok üstüne (ἵνα πληρώσῃ τὰ πάντα) yükseldi. Efesliler 4:10’da τὰ πάντα ifadesinin bulunması, 8-10 ayetlerinin mektubun yeni yaratılış temasının bir parçasını oluşturduğunu ve Tanrı’nın dünyaya ulaşma amacıyla ilgili olduğunu gösterir. (bkz. Ef. 1:10)
Efesliler 4:7-16 ile Efesliler 1:20-23 arasındaki sözcüksel ve kavramsal bağlantılar açıklandığında, Pavlus’un kiliseye Tanrı’nın ‘her şeyi Mesih’te birleştirme’ planında önemli bir rol verdiği sonucuna ulaşılabilir. Efesliler 4:11’de bahsedilen hizmetkarlar bu planın merkezi faktörü olarak görülmeli ve 8. ayette atıfta bulunulan δόματα olarak anlaşılmalıdır. 33 Ayrıca, 12-16. ayetlerdeki kilisenin büyümesi ve birliğinin portresi, nihai olarak, Tanrı’nın Mesih’te ‘her şeyi’ yeniden oluşturma planıyla ilişkilidir. (bkz. Ef.1:10) 34 Efesliler 4:7-16’yı yeni yaratılış teması içinde okumak, mektubun eklesiyolojisini anlamada önemli sonuçlar verir.
İsa Mesih’in ikinci gelişindeki eskatoloji ile Mesih’in dünyaya gelmesi ile başlamış olan eskatoloji arasındaki ayrım, Pavlus’un argümanını anlamak için önemlidir. Pavlus, yeni yaratılışın kısmen gelişini bildiriyor gibi görünse de (bkz. 2. Ko. 5:17, Gal. 6:15), yeni yaratılışın tamamen başladığına dair sonuca varılamaz.35 Efesliler’in birincil teolojik katkılarından biri, Tanrı halkının yeni yaratılışın tam anlamıyla ortaya çıkışında hayati bir rol oynadığı fikridir. Bu nedenle Efesliler 4:7-16, Pavlus’un, kilisenin ana hatlarıyla belirtilen tanrısal amacı nasıl başaracağına dair açıklaması olarak anlaşılabilir.
Yeşaya’nın Yeni Çıkışı ile Tanrı’nın Zırhı’nı Anlama
Makale boyunca Yeşaya’nın peygamberliğinde yeni çıkış ile yeni yaratılış arasında açık bir bağlantı olduğu görüldü. Yazının devamında Pavlus’un Yeşaya’daki yeni çıkış anlatılarını çağrıştırarak yeni çıkış ve yeni yaratılış arasındaki bağı sürdürdüğüne değinilecektir. Pavlus, 14. ayette imanlının gerçekle kuşatılması gerektiğini paylaşır. ἀληθεία (gerçek) kelimesi sıklıkla müjde ile ilişkilendirilir. Örneğin, Efesliler 1:13’teki τὸ εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας ὑμῶν, büyük olasılıkla λόγον τῆς ἀληθείας’ı tanımlar. (bkz. Kol.1:5)
Efesliler 4:21’deki ἀληθεία ve Efesliler 4:15’teki ἀληθεύοντες kelimesinin kullanımına ilişkin benzer sonuçlar çıkarılabilir. 36 ἀληθεία isminin sadece Efesliler 4:24 ve 5:9’da soyut bir anlamda kullanıldığını söyleyebiliriz.
Efesliler 4:15 ve 21’e daha yakından bakıldığında, Pavlus’un sevindirici habere kilise hizmetinde ve Hristiyan yaşamında merkezi bir öneme sahip bir yer verdiği görülür. Bununla birlikte, Pavlus’un Efesliler 6:14-17’deki ‘zırh’ tanımına Müjde’ye atıfta bulunarak başlaması doğaldır.37 Pavlus, ardından imanlıları ‘doğruluk zırhını’ takmaya çağırır. Bir kez daha, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν θώρακα τῆς δικαιοσύνης kısmı, Yeşaya 59:17’ye bir gönderme olarak görülmektedir. Ayrıca, silah parçalarının nesnel mi yoksa öznel olarak mı anlaşılması gerektiği sorusu bulunmaktadır. 38
δικαιοσύνη ismi muhtemelen Efesliler 4:24’te Tanrı’nın doğruluğunu vurgulayan nesnel bir anlamda kullanılmıştır, ancak 5:9’da bir Mesih takipçisinin davranışlarını vurgulamak için öznel bir tarzda kullanıldığı görülür. Pavlus büyük olasılıkla bu ilahi doğruluğun, dünyasal kötülükle mücadele eden imanlıların davranışlarını öznel olarak etkilediğini düşünüyor.39 Pavlus’un 15. ayetteki üçüncü silahı daha karmaşıktır ve dikkatli bir inceleme gerektirir. Pavlus’un 15. ayetteki üçüncü silahı daha karmaşıktır ve dikkatli bir inceleme gerektirir. Öncelikle, bu ayetteki ἐν edatı, yönelme halini belirtir. 40 Bu ışık altında okunduğunda, yapı, imanlıların ayaklarını bağlayacakları nesneyi belirtme anlamına gelir. ‘İlan etmek’ fiilini kullananlar genellikle, Pavlus’un imanlıları ‘esenlik müjdesini ilan etmek için ayaklarına giymeye’ çağırdığı sonucuna varır.41
Gerçekten de, Pavlus bu bölümde açıkça mecazi betimlemeler kullanmaktadır ve Müjde’yi kötülükle savaşta bir silah olarak düşünmek doğaldır. Pavlus’un 15. ayetteki ifadelerinin savunma amaçlı söylendiği düşüncesi, ‘Tanrı’nın zırhı’ tanımının bu bölümündeki gerçek ifadelerine en iyi şekilde uymaktadır. 15. ayetin savunma amaçlı olarak okunması, Pavlus’un esenlik müjdesine atıfta bulunmasını da en iyi şekilde açıklar. 42 ‘Tanrı’nın zırhı’ kavramında saldırgan yorumu tercih eden uzmanlar, genellikle bu yapıyı nesnel bir tamlama olarak (barış müjdesini ilan etmeye hazırlanarak) anlama eğilimindedir.43 Öte yandan, yapıyı kaynağın tamlayanı olarak yorumlamak, Pavlus’un Efesliler 2:11-18’de Mesih’in esenliği sağlama hizmetine ilişkin açıklamalarında oldukça uygundur. Efesliler’in bu kısmı, Mesih’in kurban olarak ölümüyle sağlanan Yahudi ve diğer ulusların birliğine değinir ve bu birliği şu şekilde tasvir eder:
- yeni yaratış eylemi (bkz. 15. ayet)
- Yeşaya’nın yeni çıkışı ilan etmesi
Öncelikle Efesliler 2:13 ve 17’nin Yeşaya 52:7 ve 57:19’a atıfta bulunduğunun genel olarak kabul edildiğini belirtmek önemlidir. 44 İlginç bir şekilde, Efesliler 6:15, aynı zamanda, Yeşaya 52:7’ye bir gönderme olarak kabul edilebilir. 45 Efesliler 6:15’te Yeşaya 52:7’ye yapılan atıf, esenlik müjdesinin inşasını nesnel bir tamlama olarak anlamanın kanıtı olarak kullanılır. 46 Bununla birlikte Yeşaya’nın yeni çıkışını okumak için geçerli nedenler olsa da, Pavlus’un Efesliler 2:17’deki açıklamalarına (καὶ ἐλθὼν εὐηγγελίσατο εἰρήνην) öncelik verilmelidir. 47 Efesliler 2:11-18 bağlamına öncelik verilirse ve Mesih’in hizmetinin Yeşaya’nın yeni çıkışının yerine getirilmesi olarak anlaşılırsa, Efesliler 6:15’in imanlıları kötülüğün güçleriyle savaşmaya teşvik ettiği görülebilir. 48 Esenlik müjdesinin önemini bu şekilde yorumlamak, καὶ ὑποδησάμενοι τοὺς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ ifadesine çok daha uygundur. Başka bir deyişle, Pavlus’un Efesliler 6:15’teki ifadeleri Yeşaya’nın yeni çıkışıyla ilgili olsa da, bunlar yalnızca dolaylı bir şekilde ilişkilidir. Öyle ki, imanlılar Mesih’in ölümü ve dirilişi aracılığıyla kazanılan zafere dayanmaya çağrılır.
Pavlus’un değindiği bir sonraki silah, ‘iman kalkanıdır’ (16. ayet). Pavlus’a göre, bu kalkan imanlıları Şeytan’ın bütün ateşli oklarını söndürmelerini sağlayacaktır (bkz.1.Se. 5:8; 1. Pe. 5:8-9). Pavlus’un imanlının inancına mı yoksa nesnel bir gerçekliğe mi atıfta bulunduğunu belirlemek gerekir. Çoğu uzman, öznel okumayı tercih ediyor gibi görünüyor.49 Bununla birlikte, 16. ayette πίστις (‘inanç’) ismiyle belirtme edatının kullanılması, Pavlus’un Hıristiyan inancıyla bağlantılı gerçekler bütününe atıfta bulunduğunu düşündürebilir.50 Bu, öznel uygulama ile nesnel gerçekliğin ayrılmasının gerekmediği bir durum olabilir. Yani, Pavlus düşmanın saldırılarına karşı güvenlik önlemlerini bile, bazı nesnel gerçeklere güvenilmelidir.51 17. ayetteki ‘kurtuluş miğferini’ takma çağrısı, Pavlus’un Yeşaya 59:17 çağrısını temsil eder. Çoğu uzman, Pavlus’un buradaki vurgusunun Mesih takipçisinin mevcut kurtuluş deneyimi üzerine olduğu sonucuna varır.52
Kurtuluş miğferi, Pavlus’un, Efesliler 1:20–2:22’de imanlının Mesih’in zaferini kazanmasına ilişkin açıklamaları aracılığıyla anlaşılacaktır. Pavlus burada, Mesih’in ‘güçler’ üzerindeki zaferi (Ef. 1:20-23), imanlının bu zafere katılımı (Ef. 2:4-6) ve imanlının zaferli kurtuluş deneyimi (Ef. 2:5-8) arasında bir ilişki kurar. Kurtuluş miğferini almak, kişinin yeni kimliğine Mesih’ta kavuşması anlamına gelir. 53
Pavlus, 10-17 ayetlerinde imanlının dünyasal kötülükle mücadelesini savunma terimleriyle ifade ederken, Hristiyan bireyin öncelikli silahı 17. ayette tasvir edilmiştir. Ayete göre, imanlılar Ruh’un kılıcını, yani Tanrı sözünü almalıdır. ‘Tanrı’nın sözü’ ifadesinin anlamı hakkında bazı tartışmalar mevcut. Bazı yorumculara göre, bu ifade İsa’nın çölde denendiği sırada yaşananlara benzer şekilde, Kutsal Yazılar aracılığıyla kötülükle mücadelede Ruh’un önderlik ettiği durumlara atıfta bulunur. (Bkz. Mat.4:1-11; Luk. 4:1-13) 54 Diğer yorumcular ise, ‘Tanrı’nın sözü’ ifadesinin, İsa Mesih’in iyi haberinin ilanına atıfta bulunduğunu iddia eder. (bkz. 1. Pe.1:25) 55 Bu iki seçenekten ikincisi, bu mektup bağlamında en anlamlı olanıdır. ῥῆμα ismi Efesliler’de bir kez daha geçer ve 5:26 ayetinde İsa Mesih’in müjdesine atıfta bulunur.56
Ayrıca ῥῆμα ve λόγος isimleri arasındaki ilişki açıklanmalıdır (ör. 2. Ko. 2: 17; 4:2; Ef. 1:13; Kol. 1:25; 1.Se. 2:13; Tit. 1:3). Pavlus’un müjdeye atıfta bulunmak için λόγος ismini ne sıklıkta kullandığı göz önüne alındığında, Efesliler 6:17’deki ῥῆμα θεοῦ ifadesi müjdenin duyurulması anlamına geldiğini düşündürür.Bu faktörler göz önüne alındığında Efesliler 6:17’deki ‘Ruh’un kılıcını’ kullanmanın kurtuluştan daha fazlasını açıkladığı ortaya çıkıyor. Tüm mektup bağlamında okunduğunda, ‘Ruh’un kılıcı’, aynı zamanda Mesih’in zaferine ve yeni yaratılışın inşasına da hizmet eder.57
Mesih’in zaferinin kazanılma süreci, Efesliler 1:23’teki şimdiki zaman ortacı πληρουμένου aracılığıyla ifade edilir. İyi haber, Efesliler 1:7-10’da belirtilen yeni yaratılışla açıkça bağlantılıdır ve kilise, Mesih’in yeryüzündeki temsilcisi ve aracı olarak anlaşılmaktadır. 58 Efesliler 6:17’de ima edilen sevindirici haberin duyurusunu, Efesliler 1:23’teki kilise portresiyle yakından ilişkili kabul etmek doğaldır. Efesliler 6:10-17, imanlıları Mesih’in kötülükle mücadelesini sürdüren ‘ilahi savaşçılar’ olarak tasvir ettiğinden, bu bakış açısı özellikle geçerlidir. Ayrıca, Efesliler 1:23’te τοῦ τὰ πάντα ἐν πᾶσιν πληρουμένου yapısında τὰ πάντα bulunması, Efesliler 1:10 ile doğal bir ilişki oluşturur. Efesliler 6:10-17’nin Yeşaya’daki bakış açısına sahip olması önemlidir. Çünkü kilisenin kötülükle mücadelesinin bir şekilde yeni yaratılışla ilgili olduğunu gösterir. (bkz. Yşa.59:16–62:12)
Efesliler 6:10-17’de zafer kazananlar, Yeşaya ve Efesliler 1:19-23’te tasvir edilen kazananlardan farklı bir yapıya sahip olsa da, bu mektubun daha geniş hatları, Pavlus’un kilisenin dünyasal kötülükle mücadelesinin portresini gösterir. 59 Özetle, kilisenin ῥῆμα θεοῦ’u kullanması sonucu, kötülüğe karşı kazandığı zaferin, Mesih tarafından başlatılan yeni yaratılışın inşasına yol açtığı sonucuna varılabilir.
Sonuç
Makale öncelikle Efesliler 6:10-17’yi Yeşaya’nın peygamberliğinin (bkz. Yşa.11:5; 52:7-12; 59:15b-20) arka planı ışığında anlamaya çalışmıştır. Yeşaya’nın peygamberliğinden alınan bu üç kısım, YHWH’yi halkı için savaşan ilahi bir savaşçı olarak tasvir eder ve zaferinin Siyon/Yeruşalim’in (yeni yaratılışın) inşasına yol açtığını öne sürer. Daha da önemlisi, Yeşaya 52:7-12 ve Yeşaya 59:15b-20 bölümlerindeki YHWH’nin ilahi bir savaşçı olarak portresinin, Yeşaya 40-55’in merkezinde yer alan yeni çıkış temasını geliştirdiğini ileri sürer. Efesliler 6:10-17’nin, mektubun yeni yaratılış teması içine yerleştirerek metaleptik bağlamda anlaşılması gerektiği belirtildi.
Daha spesifik olarak, Efesliler 1:23 ve Efesliler 4:7-16 bölümlerinde belirtilen kilisenin görevinin, Mesih’in ölümü ve dirilişiyle başlatılan yeni yaratılışı inşa etmeyi içerdiği öne sürülerek, mektubun yeni yaratılış temasına katkıda bulunduğu savunuldu. (bkz.Ef.1:10, 20-22). Makale ayrıca Efesliler 6:10-17 ile Efesliler’deki yeni yaratılış teması arasında bir dizi ilişkiye yer vermiştir. 60 Bu ilişkilerin en önemlisi, Efesliler 6:17b’deki ‘Ruhun kılıcı’ teması olabilir. Kurtuluş müjdesine yapılan bu atıf, Efesliler 6:17’deki kurtuluş miğferi, Yeşaya 59:17’ye yapılan gönderme ve Efesliler’deki yeni yaratılış teması birlikte okunduğunda, kilisenin müjdeyi vaaz etmesinin, Mesih’in zaferli ölümüyle başlayan yeni yaratılışı inşa ettiği öne sürülmüştür. Efesliler 6:10-17’de ‘Tanrı’nın bütün silahlarını kuşanmak’, bu nedenle, ‘Şeytan’ın hilelerine’ karşı bir savunma girişiminden daha fazlasını içerir.
DİPNOTLAR
1- Aksi belirtilmedikçe, tüm Kutsal Kitap alıntıları NRSV’den alınmıştır.
2- C. Arnold, Ephesians, Power and Magic: The Concept of Power in Ephesians in the Light of its Historical Setting, SNTSMS 63 (Cambridge: CUP, 1989), 66-68; E. Best, A Critical and Exegetical Commentary on Ephesians, ICC (London: T & T Clark, 1998), 587-88; P. O’Brien, The Letter to the Ephesians, Pillar New Testament Commentaries (Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1999), 457, 490. Efesliler’in yazarının kimliği konusunda süregelen bir tartışma olsa da, bu sorunun cevabı bu makalenin argümanını önemli ölçüde etkilememektedir. Efesliler’in yazarı ‘Pavlus’ olarak anılacaktır.
3- J. Muddiman, The Epistle to the Ephesians, BNTC (New York: Continuum, 2001), 52, 285-86; W. Wink, Naming the Powers: The Language of Powers in the New Testament (Philadelphia: Fortress, 1984), 89-96. Pavlus’un kötülük tartışmasını yorumlamaya ve benimsemeye yönelik yaklaşımların yakın tarihli bir özeti için J. Adewyua, ‘The Spiritual Powers of Efesians 6:10-18 in the Light of African Pentecostal Spirituality’, BBR 22 (2012), 254-56 bakabilirsiniz.
4- D. Reinhard, ‘Ephesians 6:10-18: A Call to Personal Piety or Another Way of Describing Union with Christ’, JETS 48 (2005), 521-32. Kötülüğün varlığını kabul eden ve ‘Tanrı’nın zırhını’ öznel olarak okuyan yorumcular, bu pasajın benzer bir yorumunu benimsiyor görünmektedir (örneğin, A. Lincoln, Efesliler, WBC 42 [Dallas: Word, 1990], 459).
5- Bkz. O’Brien, Ephesians, 456-60; Lincoln, Ephesians, 432-33, 438-41.
6- Bu makalenin amaçları doğrultusunda, Pavlus’un öncelikle Efesliler 6:10-17’de Yeşaya peygamberin geleneklerinden etkilendiği varsayılmaktadır. Efesliler’e yazdığı mektupta Yeşaya’nın peygamberliğinin önemi göz önüne alındığında, Efesliler 6:10-17’yi anlamaya çalışırken bu arka plana önem vermek gerekiyor. Bkz. T. Moritz, A Profound Mystery: The Use of the Old Testament in Ephsians, SNT 85 (Leiden: Brill, 1996), 187-95. Bazı yorumcular Pavlus’un Süleyman’ın Özdeyişleri 5. bölüm ve 1. Selanikliler 5:8’den etkilendiğini ileri sürmüşlerdir. (Örn.T. Neufeld, ‘Put on the Armour of God’: The Divine Warrior from Isaiah to Ephesians, JSNTSup 140 [Sheffield: Sheffield Academic, 1997]).
7- Moritz, Profound Mystery, 187-90; Neufeld, Divine Warrior, 135.
8- Yeşaya’nın yeni çıkışıyla ilgili olarak, son zamanlarda bazı yorumcular bu kavramın Babil’den dönüşe tarihsel bir referans olarak okunmasını sorguladı. Bu konuyla ilgili kapsamlı bir literatür taraması için Ø. Lund, Way Metaphors and Way Topics in Isaiah 40–55, FAT 2.28 (Tübingen: Mohr Siebeck, 2007), 3-21 bakınız. Genel olarak, Yeşaya bir bütün olarak okunduğunda, yeni çıkışın amacının İsa’nın ‘yeni gök ve yeni yeryüzü’ olduğu sonucuna varılabilir. Bkz. M. Owens, As It Was in the Beginning: An Intertextual Analysis of New Creation in Galatians, 2 Corinthians, and Ephesians (Eugene, OR: Wipf & Stock, 2015), 14-42, 187-91; R. Rendtorff, ‘Zur Komposition des Buches Jesaja’, VT 34 (1984), 318; W. Dumbrell, ‘The Purpose of the Book of Isaiah’, TB 36 (1985), 111-28. Dolayısıyla Yeşaya’nın yeni çıkışı ile yeni yaratılışı arasında ayrılmaz bir ilişki vardır. Bkz. Dan 5.8-13, Sibylline Oracles 3.767-95; Mez. 11, 2. Ko. 5:17; Ef. 2:13, 17, 19-22.
9- Bkz. J. Blenkinsopp, Isaiah 40–55: A New Translation with Introduction and Commentary, AB 19a (New York: Doubleday, 2002), 342-43; C. Westermann, Das Buch Jesaja: Kapitel 40-66, ATD 19 (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 1966), 203. Bkz. Çık. 6:1, 6; 15:16; 32:11.
10- Bkz. Oswalt, The Book of Isaiah: Chapters 40–66, NICOT (Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1998), 367 ve B. Childs, Isaiah (Louisville, KY: Westminster John Knox, 2001), 406
11- Yeşaya 62:8-11 bölümlerinde söylenen önemli açıklamalar; 1) İsa aracılığıyla restore edilen Siyon/Yeruşalim’in tanımı. 60-62, Yeşaya’daki yeni çıkışının gerçekleşmesi olarak anlaşılmalıdır. (bkz. Yşa.40:3, 10; 43:19; 52:7; Dan.5.8-13; Sibylline Oracles 3.767-95; 1QM 12.9-18); 2) İsa’daki ‘yeni gök ve yeni yeryüzünün resmedilmesi. 65:17-25, restore edilmiş Siyon/Yeruşalim’in eskatolojik vizyonuyla yakından ilişkilidir.
12- Bkz. Yşa. 40:3; 42:16; 43:16; 49:11; 52:7. Bkz. Oswalt, Yşa. 40–66, 516.
13- Bkz. Yşa. 40:10-11; 51:9; 52:10.
14- Bkz. G. Smith, Yşa 40–66, NAC 15b (Nashville, TN: B&H, 2009), 607-609.
15- Bkz. M. Lynch, ‘Zion’s Warrior and the Nations: Isaiah 59:15b–63:6 in Isaiah’s Zion Traditions’, CBQ 70 (2008), 245-47; J. Blenkinsopp, Isaiah 56–66: A New Translation with Introduction and Commentary, AB 19b (New York: Doubleday, 2003), 211.
16- R. Hays, Echoes of Scripture in the Letters of Paul (New Haven, CT: Yale University Press, 1989), 20, 87-88, 155.
17- Bkz. Moritz, Profound Mystery, 187-95; F. Thielman, ‘Ephesians’, in Commentary on the New Testament Use of the Old Testament, ed. G. K. Beale and D. A. Carson (Grand Rapids: Baker Academic, 2007), 830-31.
18- E.g. F. Thielman, Ephesians, BECNT (Grand Rapids, MI: Baker Academic, 2010), 419. Thielman, daha önceki çalışmasında, Pavlus’un Efesliler 6:10-17’de değindiği Yeşaya metinlerinin ‘edebi bağlamlarının’ farkında olduğu sonucuna varır. (‘Ephesians’, 832). Bazı yorumcular Efesliler 6:10-17 için öncelikli arka plan olarak bir Roma askerinin imajını vurgular. Lindemann, Die Aufhebung der Zeit: Geschichtsverständnis und Eschatologie im Epheserbrief, SNT 12 (Gütersloh: G. Mohn, 1975), 89,
19- Örn. Moritz, Profound Mystery, 194-95; O’Brien, Ephesians, 477-79, 482; R. Cozart, This Present Triumph: An Investigation into the Significance of the Promise of a New Exodus of Israel in the Letter to the Ephesians (Eugene, OR: Wipf & Stock, 2013), 235-49.
20- Cozart, This Present Triumph, 236.
21- Bkz. Owens, As It Was in the Beginning, 149-62.
22- ἀνακεφαλαιόω fiili muhtemelen farklı varlıkların tek bir varlık çerçevesinde bir araya getirildiği eylemi ifade eder (bkz. Owens, As It Was in the Begining, 129).
23- Bkz. Owens, As It Was in the Beginning, 126-30; Lincoln, Ephesians, 33-34; P. Hartin, ‘ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΑΣΘΑΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΝ ΤΩ ΧΡΙΣΤΩ (Eph. 1:10)’, in A South African Perspective on the New Testament (Leiden: Brill, 1986), 231-34; M. Turner, ‘Mission and Meaning in Terms of “Unity” in Ephesians’, in Mission and Meaning: Essays Presented to Peter Cotterell, ed. Antony Billington, Tony Lane, and Max Turner (Carlisle: Paternoster, 1995), 139-40; J. McHugh, ‘A Reconsideration of Ephesians 1.10b in the Light of Irenaeus’, in Paul and Paulinism: Essays in Honour of C. K. Barrett, ed. Morna D. Hooker and Stephen G. Wilson (London: SPCK, 1982), 302-309; pace M. Barth, Ephesians: Introduction, Translation, and Commentary on Chapters 1–3, AB 34a (New York: Doubleday, 1974), 91-92.
24- Bkz. C. Caragounis, The Ephesian Mysterion: Meaning and Content, ConBNT 8 (Lund: CWK Gleerup, 1977), 139-45; O’Brien, Ephesians, 111-15.
25- Bu, özellikle bağlamsal olarak ‘günahların bağışlanması’ ile özdeşleştirilen ‘kurtuluş’un kutsanması için geçerlidir (7. ayet).
26- Örn. G. Münderlein, ‘Die Erwählung durch das Pleroma: Bemerkungen zu Kol. i.19’, NTS 8 (1962), 264-76. Cf. O’Brien, Ephesians, 149-50; Best, Ephesians, 187-88.
27- Örn. Lincoln, Ephesians, 74-77; C. Arnold, Ephesians, Zondervan Exegetical Commentary on the New Testament (Grand Rapids, MI: Zondervan, 2010), 118-19.
28- Efesliler 1:23’teki πληρουμένου ortacının anlamı ile ilgili ikincil literatürün kapsamlı bir araştırması için Bkz. H. Hoehner, Ephesians: An Exegetical Commentary (Grand Rapids, MI: Baker Academic, 2002), 296-99,
29- Bkz. Barth, Ephesians 1–3, 205-209; Arnold, Power and Magic, 82-85; R. Meyer, Kirche und Mission im Epheserbrief, SBS 8 (Stuttgart: Katholisches Bibelwerk, 1977), 44-48; Muddiman, Ephesians, 96; R. Schnackenburg, Der Brief an die Epheser, EKKNT 10 (Zürich: Neukirchen-Vluyen, 1982), 79-83; O’Brien, Ephesians, 150; pace Thielman, Ephesians, 114-15; G. Dawes, The Body in Question: Metaphor and Meaning in the Interpretation of Ephesians 5:21-33 (Leiden: Brill, 1998), 242-45.
30- Ef.1:20-22 ve 1:23 bölümlerinin farklı eskatolojik bakış açısına sahip olduğu sonucuna varılabilir.
31- Bkz. Arnold, Ephesians, 119; Meyer, Kirche und Mission, 43-46, 140-41, 144-45. εὐαγγέλιον isminin Yeşaya’daki arka planı burada önemlidir, çünkü müjdenin nihai olarak Tanrı’nın zaferinin ilanı olduğunu öne sürer (bkz. Yşa. 40:9; 52:7; 61:1).
32- Örn. Arnold, Ephesians, 255; Thielman, Ephesians, 273.
33- Bkz. C. Talbert, Ephesians and Colossians, Paideia (Grand Rapids, MI: Baker, 2007), 112.
34- Bkz. O’Brien, Ephesians, 297.
35- Bu, özellikle Yeşaya’nın ‘yeni gök ve yeni yeryüzü’ ifadesinin Pavlus’un yeni yaratılış anlayışının tam olarak gerçekleşmesini temsil ediyorsa doğrudur. Bkz.Owens, As It Was in the Beginning, 68-170.
36- Ef. 4:10-16 ile paralel pasajlar olarak okunabilir. Bu durum Ef. 6:14’teki ‘gerçek’ ile olan benzerliğini güçlendirecektir.
37- Bkz. Neufeld, Divine Warrior, 134; Thielman, Ephesians, 424. Bazı yorumcular Ef.6:14’ü soyut bir anlatım olarak kabul ederken (örn.Best, Ephesians, 599), bazıları ise Pavlus’un sevindirici habere uygun bir şekilde yaşama ihtiyacını tanımladığını iddia eder. (örn.Arnold, Ephesians, 452; O’Brien, Ephesians, 474).
38- Objektif okuma için bkz. M. Barth, Ephesians: Introduction, Translation, and Commentary on Chapters 4–6, AB 34b (New York: Doubleday, 1974), 796, and F. F. Bruce, The Epistles to the Colossians, to Philemon, and to the Ephesians, NICNT (Grand Rapids, MI: Eerdmans, 1984), 147. S. Fowl, Ephesians: A Commentary, NTL (Louisville, KY: Westminster John Knox, 2012), 206), D. Wenkel, ‘The “Breastplate of Righteousness” in Ephesians 6:14’, TynBul 59 (2007), 275-87, and G. Sellin, Der Brief an Epheser, KEK 8 (Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, 2008), 481.
39- Bkz. Hoehner, Ephesians, 841; Best, Ephesians, 599; Muddiman, Ephesians, 291; Reinhard, ‘Ephesians 6:10-18’, 524; O’Brien, Ephesians, 474-75; Arnold, Ephesians, 453.
40- Bkz. Hoehner, Ephesians, 842.
41- Örn. Arnold, Ephesians, 454-55.
42- Bkz. Lincoln, Ephesians, 449.
43- Örn. Arnold, Ephesians, 454-55; O’Brien, Ephesians, 477.
44- Örn. A. Lincoln, ‘The Use of the Old Testament in Ephesians,’ JSNT 14 (1982), 26-28; Moritz, Profound Mystery, 31-32.
45- Örn. Muddiman, Ephesians, 291; Thielman, Ephesians, 426; pace Best, Ephesians, 599-600.
46- Örn. Arnold, Ephesians, 455; Sellin, Epheser, 482; O’Brien, Ephesians, 477.
47- İlginç bir şekilde, Ef. 2:17, Yşa. 52:7’de bildirilen İsa’yı çağrıştırıyor. Bu anlatım, yeni yaratılış görüntüleri ve kavramlarıyla doludur. Ef.2:1-6’da ölüm ve yaşam asvirlerinin kullanımına dikkat edilmesi gerekiyor. 10. ayet yeni yaratılışa değinirken, 15. ayet ise iki topluluktan yeni bir insan yaratılmasına yer verir. Bkz. Owens, As It Was in the Beginning, 131-69.
48- Bu okuma Yşa. 52:7’de bahsedilen kişinin İsa Mesih olduğuna karar verir.
49- Örn. Schnackenburg, Epheser, 285; Hoehner, Ephesians, 846.
50- Bkz. Best, Ephesians, 601.
51- Bkz. Fowl, Ephesians, 207; Barth, Ephesians 4–6, 772-73.
52- Örn. O’Brien, Ephesians, 481; Lincoln, Ephesians, 450-51; pace Muddiman, Ephesians, 293. Pavlus bu mektupta kurtuluşun gelecekteki durumunu göz ardı etmez (bkz. Ef. 4:30).
53- Arnold, Ephesians, 460.
54- Örn. Hoehner, Ephesians, 853; Talbert, Ephesians and Colossians, 166.
55- Örn. Thielman, Ephesians, 429; Fowl, Ephesians, 208; Sellin, Epheser, 484; Lincoln, Ephesians, 451. Arnold (Ephesians, 462-63), bu yorumların her ikisinin de geçerli olduğunu öne sürer.
56- Mesih’in ölümünün önemini ne kadar güçlü bir şekilde vurguladığı göz önüne alındığında, ῥήματι isminin müjdeye bir gönderme olarak anlaşılması doğaldır.
57- Bu anlatımın amacı, Mesih’in ölümü ve dirilişi aracılığıyla yeni yaratılışın başlaması arasında ayrım yapmaktır. (bkz.2. Ko.5:14-17)
58- Ef.4:11, müjdenin duyurusunun Mesih’in ‘her şeyi doldurma’ sürecinin anahtarı olduğunu öne sürer.
59- Bu yaklaşım, İkinci Tapınak döneminde dönüşüm ölçüsü sergiler. İlahi mücadele ve zaferi genellikle yeni yaratılış ve tapınağın inşası takip eder (örn. 4Q174 2:12–3.13; 1QM 12:9-18). Pavlus, yeni yaratılışın portresini Ef. 2:1-22’de kiliseyi bir tapınak olarak tasvir etmesi ve yeni yaratılışı tapınak inşasıyla ilişkilendirmesi (Ef. 2:19-22), Yahudi çağdaşlarının ayak izlerini takip ettiği sonucunu ortaya koyabilir. (bkz. 2. Ko.5:17; 6:16).
60- Bkz. Ef. 1:7-10; 1:20–2:8; 2:17; 4:15, 21.
KAYNAKÇA: https://tyndalebulletin.org/article/29411
