-
“Mesih Yüzde Yüz Tanrı’dır” Görüşü
Bu insanların pek çoğu, insanları sadece Tanrı’nın kurtarabileceği görüşünü savunuyorlardı. Bu nedenle de Mesih’in tanrısallığını savunuluyorlardı öyle ki, insanlığını reddediyorlardı. Modalistler ise bu uğurda Üçlü Birliğe karşı çıkıyorlardı.
Doketistler
Örn Gnosisçiler: Tanrı olan Mesih asla kötü olan bedene dokunacak kadar alçalamaz. İsa, insan biçiminde ve ölmüş gibi sadece görünmüştür (Grekçe, dokea), çünkü Tanrı asla ölemez. Başka bir deyişle “ Mesih” çarmıha gerilme olayından önce “İsa”dan ayrılmıştır. Anahtar ayet: Fil.2:8 “… [Mesih ] insan biçimine bürünmüş olarak… ”
Apolonarisçiler
İsa eşit derecede insan ve Tanrı değildir fakat tek bir doğaya sahip bir kişidir. İsa’nın insan bedeninde tanrısal bir akıl ve iradesi vardır (bir insan aklına ve iradesine sahip değildi). Onun tanrısallığı, insanlığını kontrol etmiş veya kutsallaştırmıştır Anahtar ayet: Yuhanna 1:14 “ Söz beden olup ( insan aklı veya iradesi değil) aramızda yaşadı. ”
Modalistler, ya da Sabelliusçular
Tanrı’nın isimleri (Baba, Oğul, Kutsal Ruh) rolüne veya “o an ki yapısına” göre değişmektedir (bir bukalemun gibi). Tanrı Oğul olduğu zaman , Baba değildir. Üçlü Birliğin üç “kişisi” arasında hiçbir kalıcı fark yoktur. Aksi takdirde üç tanrınız olmuş olur. Anahtar ayet: Mısır’dan Çıkış 20:3 “ Benden başka Tanrın olmayacak” ve Yuhanna 10:30 “Ben ve Baba biriz.”
-
“Mesih Özel Olabilir Fakat Tanrı Değildir!” Görüşü
Bu görüş; Mesih’in daha çok insan olarak betimlendiği Müjde denilen (Matta, Markos, Luka ve Yuhanna) bölümlerindeki Mesih’in tasvirlerine çok büyük önem veriyorlar.
Ebioncular
Bu muhafazakar Yahudi Hıristiyanlar’a göre Tanrı bir tanedir ve İsa, Eski Antlaşma çerçevesinde ele alınmalıdır. İsa sadece çok özel bir şekilde meshedilmiş bir peygamberdir. Anahtar ayet: 1. Tim 2:5 “ Çünkü tek Tanrı ve Tanrıyla insanlar arasında tek aracı vardır. O da insan olan Mesih İsa’dır.”
Adoptionistler: ya da Hareketli Monarkhiler
İsa’nın özel olduğu inkar edilemez fakat gerçek şudur: Tanrı insan olan İsa’yı doğumunda (gebe kalınmasında değil) veya vaftizinde özel oğlu olarak kendine “evlat edinmiştir” ve ona tanrısal gücü ( Grekçe dunamis) büyük ölçüde vermiştir. Anahtar ayet:: Luka 3:22 (bazı eski versiyonlarında) “Sen benim Oğlumsun, bugün seni oğulluğa aldım”
Ariusçular
Oğul Söz, Logos olarak Tanrı tarafından zamanın öncesinde yaratılmıştı. Tanrı gibi ebedi ve kusursuz olmamasına rağmen Tanrı her şeyi Onun aracılığıyla yarattı. Anahtar ayet : Yuhanna 1:14“Söz ,Babanın biricik oğlu [dur].”
-
“İsa Hem Tanrı hem İnsan Nasıl Olabilir?” Görüşü
Mesih: Tek Öz!
Monofizitler, Örn Eutykhesçilik: İsa iki doğaya/öze sahip olamaz; onun tanrısal yönü “denizin içindeki bir damla şarap gibi” insan yönünü içine almaktadır.
Anahtar ayet: Kol. 1:19 “Çünkü Tanrı bütün doluluğunun O’nda bulunmasını uygun gördü”.
Mesih: İki Kişi!
Nestoriusçular: Eğer İsa’nın insan oluşu gözardı edilirse İnsanlığın Kurtarıcısı olması da mümkün olamaz. O zaman İsa’nın iki doğaya ve aynı zamanda iki kimliğe sahip olduğunu söylemek daha doğrudur. Tanrı olan Mesih ve insan olan Mesih, İsa’da birlikte yaşamıştır. Anahtar ayet: Yuhanna 2:19 “Bu tapınağı yıkın, üç günde onu yeniden kuracağım.” [ insan olan Mesih yok edilmesine rağmen Tanrı olan Mesih yaşayacaktır ]
-
“Ortodoks (Doğru Öğreti)” Görüş
İsa hiçbir “karışım, değişim, bölünme, ayrılma” olmaksızın tek bir kişide iki doğayı taşıyan yüzde yüz insan yüzde yüz tanrıdır. Anahtar Ayet: Fil 2:5-11 :”Mesih İsa … Tanrı özüne sahip olduğu halde, insan benzeyişinde doğarak … çarmıh üzerinde ölüme bile boyun eğip … her dil İsa Mesih’in Rab olduğunu açıkça söylesin.”
